Leren leren & studievaardigheid
De training Leer bouwen aan je kennis helpt leerlingen en studenten aan de metacognitieve kennis en kennis van leerstrategieën die ze nodig hebben om effectief te leren als zij zelfstandig werken, zoals bij het voorbereiden van toetsen. Leerlingen en studenten die last hebben van hiaten/achterstanden, leerproblemen of privéomstandigheden hebben hier doorgaans relatief veel baat bij, omdat zij vaak slechts beperkte tijd of energie hebben, die zij efficiënter leren gebruiken.
In de training wordt gewerkt aan besef van hoe het eigen geheugen werkt en wat dit betekent voor het leren. De belangrijkste concrete methode die de leerlingen aangeleerd krijgen is een verbeterde versie van de Leitnerbox, die geschikt is voor intensief gebruik. De principes die behandeld worden zijn actief tegenover passief herhalen (retrieval), de juiste timing van herhaling, het combineren van woord en beeld en het gebruiken van voorbeelden.
Binnen een paar uur, verspreid over een aantal sessies, wordt de basis gelegd. De echte winst ontstaat in de tijd tussen de sessies en in de maanden erna, bij het toepassen van de nieuwe strategieën. Dit geldt in het bijzonder als leerlingen of studenten de training volgen in een programma waarbij het mogelijk is om hiaten op te vullen en achterstanden in te lopen.
De training wordt gegeven door Alex Steenbreker. Zij bedacht de verbeterde versie van de Leitnerbox, ontwierp de materialen en de structuur van de training. In het ontwerp heeft ze kennis van de werking van het geheugen gecombineerd met haar eigen ervaring. Als scholier was ‘leren leren‘ voor haar een lastig thema. In 2019 haalde zij haar bachelordiploma biologie cum laude, door gebruik te maken van effectieve studiestrategieën en de Leitnerbox.
De studenten waren enthousiast over hetgeen ze hebben geleerd en de toepasbaarheid daarvan. Zo hadden ze veel baat bij de reflectie op ineffectieve studiestrategieën en gaf de ‘vergeetcurve’ hen inzicht in het belang en de timing van herhaling voor het beter onthouden van de leerstof. […] Alex, heel erg bedankt voor je wijze lessen, onvermoeibare inzet, betrokkenheid en begeleiding van studenten zowel tijdens als buiten de trainingssessies!
Desirée Parren, Universiteit Maastricht
Bij andere trainingen die ik volgde, lag de uitvoering bij mij, maar die was steeds drama. Van Alex’ training kreeg ik zelfvertrouwen, mede omdat ik aan de hand ben meegenomen bij de uitwerking van de concepten. Ik was een keer niet naar huis gestuurd met een “vage” opdracht die nooit meer gecontroleerd zou worden door iemand. Ik was naar huis gegaan met het idee dat ik niet alleen was.
Iris, Geneeskundestudent LUMC, Instagram @studying_with_iris
Leerlingen in de problemen door zwakke leerstrategieën
Uitstelgedrag
Sommige leerlingen vertonen veel uitstelgedrag, stampen vlak voor de toets en vergeten vervolgens alles weer. Na verloop van tijd komen ze in de problemen, omdat de bergen leerwerk te groot zijn geworden. Dan zijn er vaak al grote hiaten ontstaan. De leerstof is namelijk wel de revue gepasseerd, maar deze blijft niet hangen.
Demotivatie
Bij sommige leerlingen is er duidelijk sprake van demotivatie. De leerling heeft gemerkt dat zijn of haar inzet onvoldoende loont. Sterker nog, inzet kan zijn afgestraft: het leidt tot frustratie en een gevoel van falen. Als de leerling dan de handdoek in de ring gooit, kan het zelfs lijken alsof demotivatie de oorzaak van de kelderende prestaties is.
Te hard werken
Andere leerlingen doen verwoede pogingen om beter te plannen en zijn daar veel tijd aan kwijt. Ze besteden doorgaans ook veel tijd aan hun huiswerk zelf, maar leren niet altijd op de meest handige manier. De cijfers vallen ondanks de inzet tegen en de stress kan bij de leerling hoog oplopen. Leraren en ouders merken dat niet altijd op.
Dit soort moeilijkheden beginnen bij sommige jongeren al vroeg op de middelbare school, bij anderen pas tijdens hun studententijd. Als tieners in de problemen raken, ontstaat er thuis vaak frustratie en ruzie. Ouders en leraren zitten soms met hun handen in het haar en proberen de leerling aan te sporen.
Ondertussen gaat er veel tijd voorbij waarin de leerling geen beheersing van de leerstof opbouwt. Daardoor ontstaan hiaten en achterstanden, die later weer tot problemen leiden.
Eruit halen wat erin zit
Een scholier zonder goede studievaardigheden loopt risico op doubleren, zakken of afstromen. Een student loopt vertraging op of stopt met de studie. Sommige leerlingen ontdekken wat maniertjes en trucjes, waardoor ze met de hakken over de sloot voldoendes of hele wisselende resultaten halen. De lat komt vaak lager te liggen na een lange periode met veel faalervaringen.
Als de situatie van een leerling is geëscaleerd (bv. veel spijbelen, agressie, burn-out), is deze training niet meer voldoende om de zaak recht te trekken. Maar veel leerlingen hebben deze problemen zonder dat er escalatie optreedt. Voor hen biedt deze training een sterke basis om er wél uit te halen wat erin zit.
Veel leerlingen en studenten die moeite hebben met leren en met plannen, willen zich ondanks hun demotivatie wel voor verandering inzetten.
Effectieve leerstrategieën leiden tot succeservaringen en nieuwe motivatie. Door zelfstudie efficiënt aan te pakken, worden frustraties en tijdverspilling voorkomen. Uiteindelijk zorgt dit ervoor dat het mogelijk wordt om hiaten te vullen en met grote vaart nieuwe kennis en vaardigheden op te doen.
Inhoud
De training behandelt vier basisprincipes van effectieve studiestrategieën: retrieval practice, dual coding, voorbeeldgebruik en de juiste timing van herhaling. Het toepassen van deze principes zorgt ervoor dat nieuwe informatie zich snel en langdurig in het geheugen vast zet. Ook leerlingen met dyslexie, AD(H)D, ASS of hoogbegaafdheid hebben baat bij deze principes.
Om deze effectieve strategieën ook efficiënt toe te passen, wordt er geoefend met een methode die de principes kan combineren. Het gaat hier om een verbeterde versie van de Leitnerbox, die iets ingewikkelder is dan de klassieke versie. De hier gebruikte versie is geschikt voor intensief gebruik en past zich aan aan het leerproces van de gebruiker.
Aan het einde bezitten de deelnemers een Leitnerbox die aan hen is aangepast, met bijbehorende accessoires. Ze weten hoe ze deze moeten gebruiken en zijn wegwijs in het finetunen van de aanpassing. Ze kennen de waarde van de vier behandelde basisprincipes en weten ook hoe ze deze buiten de Leitnerbox moeten toepassen.
Met het juiste gebruik van de Leitnerbox verdwijnt de noodzaak om herhalingen in te plannen, zoals het leren voor een toets. In plaats daarvan leren deelnemers een nieuwe studieroutine aan. Om deze in het dagelijkse leven in te doen slijten, is steun van de omgeving nodig. Dit komt aan bod in de training zelf en in de communicatie richting ouders en de school.
Vooraf neemt Alex contact op met de school om de deelnemende leerlingen kort voor te bespreken. Naderhand kunnen de deelnemers, ouders en betrokken medewerkers terecht op www.leitnerbox.nl voor aanvullende materialen en tips.
Doelgroepen
De training is geschikt voor verschillende groepen scholieren of studenten.
Bij studenten of VAVO-leerlingen hanteer ik doorgaans een maximum groepsgrootte van 15, waarbij het gaat om 3 sessies van 2 uur. Bij oudere/meer zelfstandige scholieren is het maximum 8 deelnemers, bij jongere/minder zelfstandige scholieren doen er maximaal 5 leerlingen mee. Het gaat dan om 5 sessies van anderhalf uur of 7 lesuren.
Afhankelijk van de groep kan de maximale groepsgrootte en het aantal sessies waarover de training verspreid wordt, worden aangepast. Een groep jongeren die is aangemeld omdat ze tegen veel problemen aanlopen, heeft vaak andere behoeftes dan een groep die voornamelijk uit eigen beweging en belangstelling meedoet. Bovenstaande getallen zijn dus een indicatie; afhankelijk van de situatie kan dit worden aangepast.
Deze training kan plaatsvinden op scholen en universiteiten, maar ook bij verenigingen en andere organisaties. De studentenversie is ook beschikbaar in het Engels.
Prijs
De prijs voor het basisprogramma van de training ligt rond de 1200 euro voor onderwijsinstellingen. De materiaalkosten zijn inbegrepen. Voor andere partijen kan het bedrag hoger liggen.
Dawning verzorgt de training op uw locatie; u bent dus verantwoordelijk voor de ruimte, een beamer of ander scherm, een whiteboard of schoolbord, de aanmeldingen en eventuele catering. ‘Kaartverkoop’ is toegestaan onder voorwaarden.
Een offerte aanvragen of een terugbelverzoek doen kan via het contactformulier of per mail: info@dawning.nl.